Uit: 1998, Kazachstan
Regie: Darezhan Omirbayev
Met: Talgat Assetov, Roksana Abouova
Een verhaal op een ongebruikelijke, indringende en vooral dwingende wijze vertellen getuigt van moed en originaliteit. Voor het Kazachstaanse Killer kan ik dan ook alleen maar bewondering opbrengen. De afwijking van de norm zit hem hier vooral in de opbouw. Deze is gebaseerd op wiskundige stellings- en bewijsvoering! De stelling die we bij aanvang voorgeschoteld krijgen is van Herman Hesse en duidt het verlies van zekerheden in een maatschappij en de gevolgen voor met name jonge mensen. Wat zich hierna ontrolt is de onomstotelijke bewijsvoering, die tot een onvermijdelijke slotakkoord leidt, die ten dele al in de titel wordt weggegeven. Verrassing is niet het sterkste element. Maar voor toeval is gezien de gekozen vorm geen ruimte.
Dat maakt het niet minder tragisch en de film blijft nog lang na het verlaten van de bioscoopzaal als een koude douche nadruppelen. Grauwe betonblokken die dienst doen als woonruimte. Licht wordt alleen verspreid door reclame uitingen van multinationals. Het gebrek aan keuzevrijheid in de nieuwe, vrije wereld wordt schrijnend duidelijk door gebrek aan kledingvariatie van de hoofdpersoon. De aanvang van de kettingreactie die de hoofdpersoon ondergaat is ook een bijzonder zure, maar niet minder tekenend. Doordat hij een blik werpt op het door hem pas verwekte nieuwe leven veroorzaakt hij een botsing met een vette Mercedes die hem de afgrond in zal werpen.
Verwacht geen subtiliteiten. Dit is een recht voor-zijn-raap film, waarbij m'n gedachten af en toe afdwaalden naar het beloofde land van Barbara. Ik wens haar oprecht veel sterkte toe.
VW
Killer is een typisch festival-filmpje. Persoonlijk, klein en uit een land waar het woord filmindustrie nog moet worden uitgevonden. Een titel als Killer stuit mij natuurlijk onmiddellijk tegen de borst. Deze dekt de lading voldoende om, voor er ook maar één lichtstraal het doek heeft geraakt, het onvermijdelijke slot van de film al te verraden. En ze is niet vrijblijvend genoeg om iets anders te suggereren dan dat het om een moordende hoofdpersoon gaat. Ik zou, met goede bedoelingen, naar de film kunnen kijken als een product waarvoor hard gestreden is. In een land dat geen filmhistorie, geen geld en nauwelijks ervaring met maatschappij kritische cultuuruiting heeft, is het realiseren van een zeer toonbare film als Killer al een godswonder. Maar dat wil ik allemaal buiten beschouwing laten.
Killer werd met Franse financiers vakbekwaam geschoten. Het heeft de sobere cameravoering van wat ongetwijfeld de erfenis is van jarenlange, innovatieloze staatsproducties. Dit is zeker geen minpunt. Wat mij wel teleurstelde was dat de relatie tussen de hoofdpersoon en zijn vrouw totaal geen aandacht krijgt. Mijns inziens zijn er namelijk wel verwijzingen naar deze relatie. Bijvoorbeeld doordat hoofdpersoon Marat de hele film lang maar één T-shirt met een typisch westerse voorstelling van een gelukkig stel vrijend op hun VW-Kever draagt.
Ook het plot waarvan de uitkomst al door de titel wordt weggegeven voegt weinig toe aan het morele vraagstuk. Marat is niet alleen in het nauw gedreven door schulden maar opeens blijkt hun kindje ook nog eens dure medische hulp nodig te hebben. Wie zou daar geen moord voor doen?
Natuurlijk krijgen corruptie, armoede en het uitzichtloze bestaan in een land als Kazachstan ook de nodige aandacht. Alleen wordt dit weer vertroebeld door een zijlijn, waarin de licht filosofische kwestie: 'Is de wetenschap noodzaak of verspilling in een maatschappij op de afgrond?', dat voor mij geen lekker geheel vormde met de film.
Jee, wat zijn we weer laat! Maar tentamens gaan voor. Een van uw recensenten ging de
afgelopen week absoluut voor "Assurantieen B". Uiteraard weerhield hem dat er niet van om
vorige week donderdag nog een filmpje te pakken. Ons nobele streven om onze weekelijkse
bevindingen nog voor het zien van de daaropvolgende film Het Net op te krijgen is toch maar
weer gelukt. Hoe het met "Assurantieen B" afliep, dat zullen wellicht nog een ander keertje te
horen krijgen.
Deze week wellicht een antwoord op de vraag of onze helden ooit nog een film gaan zien die
de moeite waard is. En zeker een antwoord op de vraag of de twee protagonisten hun initiatief
de 21e eeuw in kunnen dragen -een welluidend, JA!-.
Het geheel blijft terug te lezen op: www.kvi.nl/disk$1/zegers/cvg/VWLePaulski.html
Take it away, mr. Assurantieen B!