Uit: 2005, USA
Regie: George Clooney (Confessions of a Dangerous Mind)
Met: David Strathairn, George Clooney, Robbert Downey jr., Patricia Clarkson, Ray Wise, Frank Langella, Jeff Daniels
Synopsis: Na een bericht over een US Air Force grondwerker die om onduidelijke redenen is ontslagen, besluit journalist Ed Murrow de handschoen op te pakken en via een reeks televisie-uitzendingen de communistenjacht van senator McCarthy eens kritisch tegen het licht te houden.
De Amerikanen lijken Bush nu echt zat. Toch blijft het afwachten wat deze patriot weer uit zijn mouw tovert wanneer de verkiezingen los gaan. Voorlopig hebben de democraten nog weinig in stelling gebracht dat de neo-cons een fiks pak op de broek gaat opleveren. Laat het aan de onverkiesbare George Clooney over om zijn eigen duit in het zakje te doen. Niet alleen een Oscar opstrijkend voor zijn rol in het olie-drama Syriana maar hij is ook een regisseur met een duidelijk statement over de heksenjacht en het beproefde propagandamiddel angst.
Clooney's regiedebuut, Confessions of a dangerous mind, was druk eclectisch met een overdaad aan ideeën. Dit maal heeft Clooney voor een nauwgezetter script gekozen. Het verhaal, waarin Ed Murrow het waagt Joe McCarthy (of zoals Ed hem stellig noemt the Junior Senator from Wisconsin) aan te pakken op diens communistenjagersbeleid, lijkt alleen niet helemaal uit de verf te komen. Murrow (krachtig gespeeld door David Strathairn) wordt overduidelijk geportretteerd als het geweten van Amerika. Hij beweegt nauwelijks in beeld, kijkt continu peinsend, is vrijwel altijd uitgelicht met een theaterspot in de verder overwegend donkere studio's, is vaak vanonder gefilmd (vaak vanuit het perspectief het karakter van Clooney, voor wie Murrow als kind een icoon was) en spreekt alleen in hele ferme heldere taal. De boodschap is duidelijk maar waar wordt de kijker betrokken?
Er ligt zo veel nadruk op Murrow dat de overige karakters bijna opvulling lijken. Wat moeten we aan met het echtpaar Downey en Clarkson? Op de redactie verbergen zij hun huwelijk zodat ze allebei voor de krant kunnen blijven werken. Het is een subplot dat uiteindelijk nergens toe leidt en alleen maar dient als een vage referentie aan de persoonlijke onvrijheden die deze maatschappij ons oplegt. Typerend daarin zijn ook de korte verschijningen van de zwoele jazzzangeres Diane Reeves die met haar nummers stemming toevoegt maar weinig betekenis.
Op zich zou dit niet eens zo heel hinderlijk zijn als de plot zich niet op zo'n abrupte wijze ontrafelt. Wanneer je het gevoel hebt dat de film haar middelpunt bereikt, doemen plots de eindcredits op. Dat zal voor een deel met onze kennis van deze geschiedenis te maken hebben maar de opbouw van de film is daar ook debet aan. Voor de leek lijkt de film af te steven op een titanenstrijd tussen de journalist en de senator, terwijl deze strijd in werkelijkheid maar een paar uitzendingen betreft van het televisieprogramma See it Now. Bovendien wordt het verbeeldt door archiefbeelden van de senator tijdens de openbare verhoren met het zelfgenoegzaam commentaar hierop van Murrow. De strijd blijft zeer abstract. De politieke (lobby)krachten achter het mediaconcern blijven onzichtbaar.
Uiteindelijk hebben de uitzendingen bijgedragen aan het aftreden als voorzitter van McCarthy (die overigens wel senator bleef) maar er waren ook andere factoren die daar aan meehielpen. Het gebrek aan resultaat en de onbehouwen methoden van McCarthy deed al menig politicus twijfelen aan de effectiviteit. Dat is ook de reden dat de film eindigt in een anticlimax. Murrow was een radertje in het verhaal en wordt hier op een torenhoge sokkel wordt gehesen.
De radertjes zijn wel mooi uitgelicht door de ervaren cameraman Robert Elswit. En de gedegen productie laat de gladde, jaren vijftig koppen van de CBS-journalisten er authentiek uitzien. Clooney zegt geen kleur te hebben gebruikt omdat die tijd en de getoonde televisie debatten in zijn herinnering in z/w werden uitgevochten. Maar de werkelijke reden zijn de mooi contrasterende rookwalmen van de kettingrokende redactie. Die zien er op zwart/wit nou eenmaal veel cooler uit. Clooney is een liefhebber.
hallo Neorealisten,
Ergens wel jammer dat een film als Brokeback Mountain tegenwoordig gewoon maar gemaakt kan worden. Dat besef drong pas langzaam tot me door terwijl ik het prachtige Ossessione van Luchino Visconti zat te kijken. Gebaseerd op James M. Cain's boek, The Postman always rings twice, verhaalt het over een vagebond die zijn tramping leventje opgeeft wanneer hij in een wegkwijnende serveerster in een wegrestaurant de liefde van zijn leven denkt te ontdekken. Samen vermoorden ze haar man om daarna op zijn centen te kunnen teren. Uiteraard loopt het slecht voor de twee af. Maar voordat het noodlot echt toeslaat begint de voormalige zwerver, Gino, te twijfelen aan zijn nieuwe levensstijl.
Tot zover niets aan de hand. Gino denkt met weemoed terug aan de fijne dagen die hij als vrijbuiter beleefde met die vriendelijke en schoongewassen jongeman, Lo Spagnolo. Als 21e eeuwse kijker ben je je niet meer bewust van verholen boodschappen. Des te leuker de verrassing wanneer je beseft dat Gino helemaal niet twijfelt tussen On The Road en It's A Wonderful Life maar tussen My Own Private Idaho en Wild at Heart. Of zoals zijn korte flirt, Anita, heel schrander opmerkt:"Jij bent heel anders dan al die andere mannen." Visconti, openlijk homoseksueel, verwerkte in de jaren zeventig dit onderwerp expliciet in zijn films maar in 1943 was de boodschap er niet minder om.
JB, head 'em up, move 'em on, move 'em out, head 'em up