Uit: 2002, USA
Regie: Paul Thomas Anderson (Magnolia, There Will Be Blood)
Met: Adam Sandler, Lisa Spector, Emily Watson, Luis Guzmán, Philip Seymour Hoffman
Synopsis: Barry Egan kan door de manier waarop hij door zijn zusters is
behandeld onmogelijk nog verliefd worden. Wanneer een mysterieuze vrouw en
een harmonium in zijn leven komen, vindt hij eindelijk romantiek.
Mooie titel, hoewel het niet meer dan een melige woordspeling betreft. Wat ik me nu afvraag is of het script was geschreven speciaal voor Sandler of dat hij gewoon de aangewezen persoon was voor het script. Het is duidelijk dat regisseur Anderson met Sandler wilde werken, dat heeft hij zelf verklaart. Maar zijn personage lijkt een poging Sandlers eeuwige typetje –kalme man met niet al te veel intellectuele bagage die vanuit het niets aggressieve opvliegers heeft (Happy Gilmore, Anger Management)- op een hoger plan te tillen. In plaats van het grote effect en de bulderlach na te jagen mag Sandler proberen te vertederen. Mede dankzij de non-conventionele aanpak van Anderson is dit goed geslaagd.
Direct na het zien van deze film was ik niet heel erg onder de indruk. Een man die dozen met pudding inkoopt voor een handvol airmiles, bijna elk voorwerp in zijn buurt zowel opzettelijk als onopzettelijk stuk maakt en bemoederd wordt door zijn zeven zussen lijkt te bedacht. Maar nu, een paar weken na dato, blijkt de film toch wel degelijk te beklijven. Wanneer Barry vroeg in de ochtend een kopje koffie aan de straat nuttigt is hij ooggetuige van een bizar ongeluk dat hem uiteindelijk confronteert met een afgedankt en kapotte harmonium. Gebiologeerd brengt hij het ding weer aan de praat terwijl vrijwel alle andere objecten binnen een straal van honderd meter in zijn buurt nauwelijks heel blijven. Diezelfde dag ontmoet hij een, in zekere zin, gebroken vrouw die wel wat ziet in de ingetogen Barry. Na een haperende start is Barry om en slaat vervolgens helemaal door.
De (wereld)vreemde karakters zorgen ervoor dat het verhaal zich niet makkelijk laat voorspellen. Een intieme liefdesscene begeleidt door teksten als : “You look so beautyful, I want to smash your face in.” houden de spanning er in. Even onverwachts is de rol van Philip Seymour Hoffman, die als smoezelige sexlijn exploiteur zijn gelijke vindt in Egan. Jammer dat dit personage, die voor een groot deel van de spanning zorgt in het tweede deel van de film, maar weinig ruimte krijgt van Anderson. Die is dan alleen nog geinteresseerd in arthouse-fähige feelgood momenten à la Amelie Poulain. En daar is niets mis mee. Zeker niet wanneer dit begeleid wordt door de wonderlijke muziek die hier is gekozen en de prachtige kleurenpastiches en lens-flare waarmee de film is bedropen.
Barry Egan is een rare snuiter met woede aanvallen. Daar komt nog bij dat zijn leventje, op z’n zachtst gezegd, niet lekker loopt. Toch lijkt er het nodige te veranderen als hij op een dag een vreemd muziekinstrument in zijn schoot geworpen krijgt. Vanaf dat moment beginnen er langzaam maar zeker dingen te veranderen: hij ontmoet een meisje die hem ziet zitten en kan dromen van ongelimiteerde vliegreizen met airmiles coupons op te goedkope blikken pudding. Zijn werkplek staat tjokvol met de blikjes. Maar of hij met de coupons inderdaad kan gaan vliegen? We zullen het nooit weten.
In Punch-Drunk Love gaat het vooral om de dingen die niet getoond worden. Hoe is Barry Egan geworden tot de het mysterieuze vat vol explosieven dat er op het witte doek vanaf spat? Zijn het die dominante zussen? Zijn het de afwezige ouders? Heeft hij te lijden van een geboorte afwijking? Zo veel vragen, zo weinig antwoorden.
Hollywoods boy wonder P.T. Anderson nam in zijn vorige film Magnolia nog uitgebreid de tijd om de achtergrond van zijn personages te schetsen. Maar in Punch-Drunk Love is alles zoals het is. Een klein stukje reflectie van de kant van Egan wordt door zijn zwager onmiddellijk de kop ingedrukt. Als hij hem in vertrouwen neemt en vertelt over zijn woedeaanvallen: “I don't know if anything is wrong, because I don't know how other people are." Z’n zwager antwoordt zuchtend dat hij ook maar een tandarts is.
Kijkend naar Punch-Drunk Love word je overvallen door precies datzelfde gevoel. Je hebt het gevoel dat je personages niet meer snapt. Wat drijft Barry Egan? Waarom is matrassenkoning Dean Trumbull zo’n hufter? Waarom valt Lena voor de eigenaardige Barry?
De kracht van Anderson is dat hij z’n personages altijd met liefde aanpakt. Hoe hopeloos verknipt, afgedankt en afgeschreven de mensen ook zijn, bij Anderson kunnen ze altijd op een warm onthaal rekenen. Zelfs slechterik Dean Trumbell (de onvermijdelijke Philip Seymour Hoffman) heeft iets ontwapenends en onschuldigs.
Het gebruik van geweld of misschien meer het kapotmaken en breken van zaken is een mysterieus motief in de film. Alles waar Barry aanvankelijk mee in aanraking komt gaat kapot. Geleidelijk verandert dat, maar hij komt toch weer in een situatie waar hij geweld gebruikt. Bestaat er dan toch zinvol geweld?
Beste mensen,
Sommige van jullie menen wellicht dat VW en LePaulski bevangen zijn door de
filmkolder, maar geloof me als ik zeg dat er altijd baas boven baas is. Zo
ken ik twee broers die naar Curacao afreizen om daar een satelliet van het
Rotterdam Film Festival op te zetten. Immers, die mensen daar hebben ook
recht op hun portie cultuur. Tot het zover is brengen ze tijd door met
doktersactiviteiten in het plaatselijke ziekenhuis en met het vormgeven van
beleid op het gebied van economische zaken.
Wat sommige mensen wel niet over hebben voor film, dat is gewoon ontroerend.
VW, poppelepee: